Trong phân tích tình hình tài chính của một doanh nghiệp thì cần rất nhiều yếu tố và chỉ số khác nhau. Trong đó p/e là một trong những chỉ số tài chính cơ bản nhất và còn được nhiều nhà đầu tư lựa chọn để tìm hiểu. Vậy chỉ số p/e là gì và chỉ số này bao nhiêu là tốt thì hãy cùng Box tìm hiểu kỹ hơn ở bài viết này nhé!
👉 Xem thêm: Chỉ số trung bình ngành
Mục lục bài viết
Tổng quan về chỉ số p/e
Chỉ số p/e là gì?

Chỉ số này (được viết tắt của Price to Earning ratio) là chỉ số tài chính quan trọng dùng để đánh giá mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu và thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS). Và nhận định được tiềm năng của mỗi cổ phiếu nói chung.
Công thức tính
P/E được tính = Giá thị trường của cổ phiếu / Thu nhập trên một cổ phiếu (EPS)
Trong đó:
EPS = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / Tổng số cổ phiếu thường đang lưu hành)
Ví dụ:
Nếu giá cổ phiếu của Vinamilk VNM được bán trên thị trường chứng khoán là 110.000 đồng và thu nhập của mỗi cổ phiếu là 5.500đ, thì chỉ số P/E sẽ được tính cách lấy 110.000 / 5.500 = 20), có nghĩa là nhà đầu tư sẽ phải trả 20 đồng cho mỗi 1 đồng lợi nhuận của Vinamilk kiếm được trong vòng 1 năm.
Nếu chỉ số p/e giảm xuống còn 10 đồng, điều này có nghĩa là nhà đầu tư chỉ cần trả 10 đồng cho mỗi 1 đồng lợi nhuận.
Hiểu đơn giản là: P/E = Số năm hòa vốn (Nếu lợi nhuận của doanh nghiệp không thay đổi)
Số liệu dùng để tính p/e thường dựa trên số liệu của 4 quý liên tiếp. Do vậy mà nhà đầu tư nên phân biệt rõ hai loại chỉ số p/e cụ thể: loại lấy thu nhập 4 quý trước đó (gọi là trailing p/e) và loại dự báo thu nhập của 4 quý tiếp theo (được gọi là forward p/e hoặc p/e dự phòng).
Ý nghĩa của chỉ số p/e là gì?
Chỉ số này mang ý nghĩa quan trọng thể hiện số tiền mà bạn sẵn sàng bỏ ra để đổi lấy một đồng lợi nhuận từ cổ phiếu đó. Đồng thời cũng có thể hiểu là bạn sẽ trả bao nhiêu tiền cho cổ phiếu của doanh nghiệp dựa trên doanh thu của họ.
Ngoài ra thì p/e còn có thể được sử dụng để lựa chọn xem cổ phiếu như thế nào. Trên thực tế, chỉ số này chỉ nên được dùng để ước tính sơ bộ và đánh giá xu hướng của các loại cổ phiếu chứ không nên áp dụng tuyệt đối để quyết định trong mọi trường hợp. Dưới đây là một vài yếu tố dựa trên chỉ số p/e nhằm đánh giá thị trường và bạn có thể đưa ra quyết định lựa chọn tốt hơn.
Dựa vào chỉ số p/e, các nhà đầu tư có thể lựa chọn được cổ phiếu tiềm năng và có khả năng tăng trưởng mạng mẽ trong tương lai.
- Chỉ số p/e cao: Thể hiện rằng các doanh nghiệp chưa kinh doanh thực sự hiệu quả, gây nên tình trạng EPS thấp hoặc có thể giảm bằng 0
- Chỉ số p/e thấp: Điều này thể hiện là mức thu nhập ròng trên cổ phiếu (EPS) đang tăng cao, giúp cho nhà đầu tư ra quyết định chọn mua tốt hơn
Ngoài ra thì chỉ số P/E còn giúp nhà đầu tư lựa chọn các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt nhất cụ thể:
- Do các cổ phiếu thường có tính ổn định lại không có khả năng tăng đột biến, khiến cho giá trị của p/e này cao hơn các loại cổ phiếu có vốn hóa thị trường lớn
- Chính vì vậy mà các loại cổ phiếu có chỉ số p/e cao cũng sẽ có tính thanh khoản tốt hơn trong cùng một ngành
Tuy nhiên thì việc chỉ số p/e thấp còn do nhiều lý do khác như doanh nghiệp thu được lợi nhuận bất thường (bán hay thanh lý tài sản) và khoản này sẽ không được lặp lại trong tương lai.
Hoặc ngoài ra tình hình kinh doanh không ổn định nên các cổ đông đã bán cổ phiếu để chốt lời sớm. Khi lựa chọn cổ phiếu để đầu tư thì chỉ số p/e cao hay thấp vẫn chưa cho bạn biết được thực tế, vì chỉ số này chỉ tồn tại trong một thời gian nhất định và chỉ mang tính chất tham khảo cho nhiều nhà đầu tư mới.
Chỉ số p/e thế nào là tốt nhất?

Dù là doanh nghiệp hay các nhà đầu năm khi phân tích chỉ số này. Cũng khó mà nhận định được rằng tỷ lệ bao nhiêu là tốt nhất.
Vì không dễ dàng để có thể đánh giá chỉ số p/e như thế nào là tốt. Nếu trong trường hợp nó đứng một mình thì gần như vô nghĩa. Nhìn chung thì chỉ số này cần phải được so sánh toàn ngành cũng như với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận. Và thu nhập dự kiến mà mỗi doanh nghiệp hoặc công ty cần đạt được.
Hiện nay có 2 dạng tỷ lệ thường gặp ở p/e đó là:
Chỉ số p/e cao
Theo phân tích thông thường, chỉ số p/e mà cao sẽ thể hiện sự kỳ vọng của nhà đầu tư. Về việc tăng trưởng thu nhập từ cổ phiếu đó sẽ cao hơn trong tương lai. Do đó, họ sẽ sẵn sàng tham gia vào việc đầu tư của mình. Như vậy thì chỉ số này thì sẽ nắm một lợi thế rất lớn. Và quan trọng đối với các nhà đầu tư. Đồng thời họ sẵn sàng trả một mức giá cao hơn. Chính vì vậy mà những doanh nghiệp này thường sẽ có chỉ số p/e rất cao.
Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng chính xác. Chỉ số p/e cao đôi khi còn là biểu hiện của việc doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả. Các chỉ số tài chính sẽ chỉ ra điều này rõ ràng hơn. Khiến cho tỷ lệ EPS thấp (thậm chí là bằng 0) nên chỉ số p/e này mới tăng cao.
Lý giải về tỷ lệ p/e cao là do:
- Cổ phiếu đang được định giá cao
- Triển vọng công ty này trong tương lai rất tốt
- Lợi nhuận ít nhưng trong thời gian ngắn
- Công ty ở đáy của một chu kỳ kinh doanh – cổ phiếu theo chu kỳ
Chỉ số p/e thấp
Có rất nhiều lý do để một doanh nghiệp có chỉ số p/e thấp ở một thời điểm. Có thể doanh nghiệp này đang hoạt động hiệu quả hơn so với thời gian trước đó. Do vậy mà lợi nhuận trên 1 cổ phần (EPS) tăng lên. Khiến cho chỉ số p/e này thấp. Đối với trường hợp này có thể nói cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn . Và cũng là cơ hội để nhà đầu tư mua vào.
Tuy nhiên, p/e thấp còn có thể do doanh nghiệp thu được. Lợi nhuận bất thường (từ việc thanh lý tài sản, hay bán công ty con…). Nhưng mà khoản lợi nhuận này sẽ không ổn định. Chúng không đến từ việc hoạt động kinh doanh cốt lõi và sẽ không lặp lại trong tương lai.
Ngoài ra còn do các cổ đông hiện hữu. Họ không còn thấy khả năng phát triển của doanh nghiệp. Nên quyết định bán chốt lời. Khiến giá cổ phiếu cũng giảm đi. Dẫn tới chỉ số p/e thấp.
Với trường hợp này, chỉ số p/e ở mức thấp có thể sẽ duy trì trong một khoảng thời gian. Nhưng những cổ phiếu này không được coi là rẻ. Bởi vì doanh nghiệp sẽ không còn khả năng phát triển.
Lý do mà chỉ số P/E thấp vì:
- Những cổ phiếu này được định giá thấp hơn.
- Doanh nghiệp đang gặp vấn đề trong kinh doanh như: không thuận lợi, tài chính không ổn định…
- Lợi nhuận tăng cao đột biến nhưng lý do cho điều này. Có thể do sự chủ quan của bán tài sản chẳng hạn.
- Doanh nghiệp đang mức đỉnh chu kỳ kinh doanh – cổ phiếu theo chu kỳ.
Qua những phân tích ở trên cho thấy rằng không phải chỉ số p/e cao. Thì sẽ tốt hay thấp lại là không tốt. Nó chỉ có tác dụng và tính chính xác cao nhất. Khi mà các doanh nghiệp ở cùng một điều kiện và hoàn cảnh cụ thể.
Tổng kết
Những chia sẻ trên từ Box mong rằng bạn đã hiểu được chỉ số p/e là gì và biết được chỉ số này bao nhiêu là tốt nhất. Điều này sẽ giúp cho các nhà đầu tư cũng như bản thân doanh nghiệp nhận định. Và phân tích được mức độ phù hợp với sự phát triển. Và khả năng có nên đầu tư vào cổ phiếu của công ty này hay không.